RICO LEITNER's kwaliteits CD-label 'RELIEF': niet op de juiste waarde geschat

> deutscher Text: https://tenorschock.blogspot.com/2023/04/raritaten-label-relief-unterbewertet.html

> english text: https://tenorschock.blogspot.com/2023/04/rico-leitners-quality-cd-label-relief.html

Curiositeiten CD-Label RELIEF: onderschat

Het Cd-label RELIEF heeft zich jarenlang bezig gehouden met de instandhouding van de herinnering aan de tenor Rudolf Schock.

Helaas stelt de belangstelling teleur.

Het begon zo mooi: aan het begin van de 21e eeuw presenteerde de Zwitserse uitgever Rico Leitner een dubbelalbum (2 cd's) op het cd-label RELIEF t.g.v. de 90e verjaardag van de grote Duitse tenor met 31 opera-aria's uit Rudolf Schocks wezenlijk eigen repertoire, namelijk dat van de lyrische tenor. Aangevuld met 8 tot dan toe niet uitgebrachte klassieke liederen.

In een omvangrijk begeleidend boekje met een uitvoerige biografie en 20 door mevrouw Gisela Schock uitgekozen foto's, konden ook mensen, die Rudolf Schock niet persoonlijk op het podium beleefd hadden, meer te weten komen over de populaire stertenor.

RELIEF kon voor dit album teruggrijpen op de collectie van Wilfried Chlosta, die bevriend was geweest met Rudolf Schock. Later zouden daaraan nog drie operatitels extra uit deze collectie worden toegevoegd.

In de afgelopen twintig jaar bracht RELIEF-CD in totaal elf volledige opnames van opera's, operettes en oratoria uit PLUS de liederencyclus "Die schöne Müllerin" (met Gerald Moore aan de piano) en op dubbel-cd een verzameling liedopnamen, die eind jaren vijftig bij EMI waren verschenen.

Muzikaal voorproefje uit 'Die schöne Müllerin':

Uitgever Rico Leitner maakte het zichzelf niet gemakkelijk door naar opnamen te speuren, die tot aan het begin van deze eeuw als "verloren gegaan" werden beschouwd. De RIAS-opname van Lehárs "Zigeunerliebe" (1951) was er één van. Ook kreeg hij toestemming van het Staatstheater Braunschweig om een ​​live-opname (!) van de operette "Das Land des Lächelns" te publiceren.

Muzikaal voorproefje uit RELIEFS live 'Das Land des Lächelns':

"Radio de la Suisse Romande" (radiostation in Franstalig Zwitserland) deed hetzelfde v.w.b. een live-opname van het muzikale deel van Mozarts "Zauberflöte" (het gesproken deel was vernietigd) tijdens een gastoptreden in Genève van de Weense Staatsopera (oktober 1952) o.l.v. Heinrich Hollreiser, waaraan ook Rita Streich, Valérie Bak, Gottlob Frick en Horst Günter meewerkten. Deze "Zauberflöte' (CD RELIEF CR 1910) is een van de belangrijkste in de discografie van Rudolf Schock, omdat "Tamino" Schocks meest gezongen toneelrol is. Hij zong hem in meer dan honderd verschillende producties! Dit wordt principieel over het hoofd gezien door de mensen die hem tegenwoordig arrogant afdoen als "Schnulzensänger" (sentimentele volks- of liedjeszanger).

In de jaren vijftig nam Rudolf Schock twee gemengde liedprogramma's op (Brahms, Mozart, Schubert, Schumann, Strauss, Wolf) voor EMI, de cyclus "Die schöne Müllerin" en acht orkestliederen van Richard Strauss.

Muzikaal voorproefje uit RELIEFS liedprogramma:

De twee liedprogramma's, Schumanns "Dichterliebe" en de acht orkestliederen van Richard Strauss zijn opgenomen in het 2-cd-album RELIEF CR 3010 ("Rudolf Schock, Lieder"), terwijl "Die schöne Müllerin" (RELIEF CR 3006) op één enkele cd beschikbaar is.

Deze twee albums moeten worden beschouwd als de laatste RELIEF-uitgaven van Rudolf Schock-opnamen. Daarvoor zijn twee redenen:

1) In muzikaal opzicht zijn ze een hoogtepunt in Schock's discografie en vormen daarmee een zinvolle afsluiting van de herdenkingsreeks.

2) Commercieel gezien dalen de verkoopcijfers van cd's helaas al jaren steeds sneller. Dit heeft te maken met verscheidene factoren in de markt. Denk hierbij aan het verdwijnen van cd-speciaalzaken en de mogelijkheid via internetkanalen veel muziekopnamen gratis te verkrijgen. Helaas blijkt ook dat de "fans" van artiesten bij lange na niet altijd bereid zijn redactionele inspanningen te ondersteunen om de herinnering aan hun idool levend te houden.

In het geval van Rudolf Schock moet ook worden gezegd dat zijn weergaloze populariteit, dankzij duizenden televisieoptredens, een negatieve invloed heeft gehad op zijn reputatie als voorbeeldige Mozart- en liedzanger: enerzijds is hij veelal niet langer serieus genomen, vooral door het Duitse recensentengilde ("Een serieuze operazanger zingt niet van die sentimentele liedjes ...") en anderzijds zijn zijn "televisiefans" in de loop van de jaren ten opzichte van het operapubliek in de minderheid geraakt, wat natuurlijk ook de verkoop van zijn opnames met klassieke muziek deed dalen.

Een blogartikel als dit is niet geschikt om een ​​wetenschappelijk onderzoek te publiceren naar het vergeten van eens grote en beroemde namen. Wat het cd-label RELIEF betreft, kan worden gesteld dat Rico Leitner zich voor de herinnering aan Rudolf Schock enorm heeft ingespannen om opnamen in de best mogelijke kwaliteit uit te brengen (de meeste waren immers niet in de eerste plaats bedoeld om op vinyl of cd uitgebracht te worden). Met de jaren begon echter de financiële inzet voor dit doel gevaarlijk te worden voor de firma, omdat de verkoopopbrengsten nog maar zelden de investeringen dekten. De Duitse rechtspraak moet worden verweten, dat zij bedrijven, die leven van het kopiëren van cd's van andere bedrijven, volkomen ongemoeid laat. Ook die verliezen hebben na verloop van tijd een negatieve invloed!

Maar ik moet nu ophouden met klagen: de Rudolf Schock-CD's van RELIEF zijn door veel critici met waardering ontvangen. Als afsluiting van deze tekst citeer ik graag nieuwe recensies van de laatste tijd:

1.) - "... een ongeëvenaarde schatkist ... buitengewoon ongekunsteld, zonder sentimentaliteiten weergegeven ... elke zinswending intensief, zonder emotionele overdrijving ... geen 'maniertjes'... stelt nog steeds de norm - ook vandaag nog" (Werner Pfister in 'Fonoforum' 2019);

2.) - "De verfijndheid van zijn expressiviteit, het kunstenaarschap van zijn legato (de perfecte verbinding van woorden en zinnen), maar ook de heldere dictie (verstaanbaarheid) en niet in de laatste plaats zijn prachtige stem maken zijn zang tot een belevenis" (Francois Lilienfeld in 'Ensuite' 2019);

3.) - "...Rudolf Schock had zijn eigen stijlopvatting, hij zong als het ware uit het hart. En dat is precies wat deze liedopnamen, die uit Schocks grote zangjaren stammen, zo uniek maakt. Wat meteen fascineert, is Schocks volkomen vanzelfsprekende omgang met deze kunstvorm. Hij zingt deze pareltjes van de Duitse liedkunst zonder ook maar een moment pompeus te worden. Zijn precieze intonatie, legato, ongelooflijk lange adem, natuurlijke muzikaliteit en vooral glasheldere verstaanbaarheid van de teksten zijn bewonderenswaardig!" (John H. Müller, Online Merker, 2018);

4.) - "... klaarblijkelijk ging het Schock altijd daarom, gebeurtenissen, gevoelens of indrukken vanuit de inhoud van een lied te interpreteren. Zijn publiek moest begrijpen wat er gebeurt, wat de componisten en hun tekstschrijvers wilden overbrengen. Hij definieerde dit met zijn feilloze theaterintuïtie en gaf dat door aan zijn publiek. Dat maakte hem zo uniek, dat was ook zijn succes bij al die mensen die niet naar een Wagner-uitvoering (of liederen-recital - KdL) zouden durven gaan. Iedereen die aandachtig naar de liederen luistert zal vaststellen, dat hij/zij elk woord kan begrijpen, ook moeilijk verstaanbare woorden als "das Grillchen (de krekel)", dat "ergötzt (geniet)" op "Anakreons Grab (Anacreon's graf)" van Hugo Wolf. Schocks liedzang was ook taalverzorging ..." (Rüdiger Winter, Operalounge, 2018).

Rudolf Schock identificeert zich op een natuurlijke, vanzelfsprekende manier  met de liederen die hij zingt: in Schuberts "Schöne Müllerin" IS hij de verliefde jongen en geen mijnheer die langs een beek loopt en de omgeving afstandelijk in zich opneemt. Elke muziekliefhebber en vooral iedereen die de kunst van Rudolf Schock weet te waarderen en van zijn stem houdt, beseft, dat Schock  "al zingend, wat er in een scène wordt gedaan of gezegd, zichtbaar weet te maken" (Jürgen Kesting in een herdenkingsvideo van de Beierse Radio).

© Krijn de Lege, 16 april 2023

N.B. :

RELIEF-CD's worden geproduceerd door SONIMEX AG, 9000-St.Gallen (Zwitserland). (sonimex@sunrise.ch)

Distributie vindt plaats via Note 1 Music GmbH, Bergheimer Strasse 126, DE 69115 Heidelberg (info@note1-music.com).

De RELIEF-producties zijn verkrijgbaar in speciaalzaken (waar ze nog bestaan) en bij de desbetreffende postorderbedrijven (o.a. jpc, Amazon e.a.).