25.10.21

GIACOMO PUCCINI, ERNA BERGER & RUDOLF SCHOCK: "GERMAN Bel Canto" (B)



"Erna Berger (54 !) sings a Mimi so fragile, so fine, so moving ..... Next to her Rudolf Schock as a highly well-sounded and expressive Rodolfo. Rarely have I heard the end of the duet "O soave fanciulla" so perfect  as here, except on an old record by Nellie Melba and Enrico Caruso. Of course it is sung as Puccini wrote it, and on LP it was only found on the Toscanini version. But Licia Albanese's high C does not match the crystal-clear tone from Erna Berger!"

Erna Berger







"... the German translation doesn't bother me much. You will soon get used to it, all the more so because Ludwig Hartman's translation is as melodious as it is amusing. And the objection becomes even less when one considers the all-star cast of this 'La Bohème' recording!"

This rave review is by LEO RIEMENS (1910-1985), Dutch musicologist and music journalist, and comes from the "Independent monthly magazine for gramophone record lovers LUISTER (Listen)" of March 1955, volume 3, no. 30. The review of the in music theater specialized Riemens appeared on the eve of many audio revolutions during the second half of the 20th and the first two decades of the 21st century. But she says a lot about the music-historical and emancipatory level of the German/Austrian music theater culture at that time. Performance instructions from composers could count on respect and many translations were by no means bad, and made that a wide Western European audience could/can understand a varied range of comedies & tragedies and everything in between.

And what to say about the singers qualified by Riemens as "all-star 'La Bohème' line-up" at the time? Seventy years later, those singers are still well known and appreciated in the media. Erna Berger (1900-1990), Erika Köth (1925-1989), Rudolf Schock (1915-1986) and Hermann Prey (1929-1998) have maintained their renowned status with national and international audiences. More importantly, they are now establishing that status - thanks to media such as YouTube - with a younger and often less prejudiced audience. Dietrich Fischer-Dieskau (1925-2012) easily maintains itself as a reference point in the world of classical song and few singers are as versatile and have such a "black" bass voice as Gottlob Frick (1906-1994). Wilhelm Schüchter (1911-1974) is not known as a charismatic conductor, but is certainly regarded as a refined and versatile "Kapellmeister" among "initiates".

D E U T S C H :

"Erna Berger (54 !) singt eine Mimi so zerbrechlich, so fein, so bewegend ..... Neben ihr Rudolf Schock als klangvoller und ausdrucksstarker Rodolfo. Selten hörte ich das Ende des Duetts "Soave fanciulla" so vollendet wie hier, außer auf einer alten Schallplatte von Nellie Melba und Enrico Caruso. Natürlich wird es so gesungen, wie Puccini es geschrieben hat, und auf LP war es nur auf der Toscanini-Version zu finden. Aber das hohe C von Licia Albanese reicht nicht an den kristallklaren Ton von Erna Berger heran!"

Rudolf Schock










"... die deutsche Übersetzung stört mich nicht viel. Sie werden sich schnell daran gewöhnen, zumal die Übersetzung von Ludwig Hartman ebenso melodiös wie amüsant ist. Und der Einwand wird noch geringer, wenn man sich die All-Star-Besetzung dieser 'La Bohème'-Aufnahme vor Augen führt!

Diese begeisterte Rezension verfasste LEO RIEMENS (1910-1985), niederländischer Musikwissenschaftler und Musikjournalist, und stammt aus der "Unabhängigen Monatszeitschrift für Schallplattenliebhaber LUISTER (Hör Zu)" vom März 1955, Band 3, Nr. 30. Am Vorabend vieler Audiorevolutionen in der zweiten Hälfte des 20. und den ersten beiden Jahrzehnten des 21. Jahrhunderts erschien die Besprechung des auf das Musiktheater spezialisierten Riemens. Sie sagt aber viel über das damalige musikhistorische und emanzipatorische Niveau der deutsch-österreichischen Musiktheaterkultur aus. Aufführungsanweisungen von Komponisten konnten mit Respekt rechnen und viele Übersetzungen waren keineswegs schlecht und sorgten dafür, dass ein breites westeuropäisches Publikum eine Vielzahl von Komödien & Tragödien und alles dazwischen verstehen konnte und noch immer kann.

Und was soll man über die von Riemens als "All-Star-'La Bohème'-Besetzung“ qualifizierten Sänger noch sagen? Siebzig Jahre später sind diese Sänger immer noch in den Medien bekannt und geschätzt. Erna Berger (1900-1990), Erika Köth (1925-1989), Rudolf Schock (1915-1986) und Hermann Prey (1929-1998) haben ihren Ruf beim nationalen und auch internationalen Publikum behauptet. Noch wichtiger ist, dass sie diesen Ruf jetzt – dank Medien wie YouTube – bei einem jüngeren und oft weniger voreingenommenen Publikum etablieren. Dietrich Fischer-Dieskau (1925-2012) behauptet sich problemlos als Referenzpunkt in der Welt des klassischen Gesangs und wenige Sänger sind so vielseitig und haben eine so "schwarze" Bassstimme wie Gottlob Frick (1906-1994). Wilhelm Schüchter (1911-1974) ist nicht als charismatischer Dirigent bekannt, gilt aber unter den "Eingeweihten" durchaus als kultivierter und vielseitiger "Kapellmeister“.

N E D E R L A N D S :

"Erna Berger (54 !) zingt een Mimi zó broos, zó fijn, zó ontroerend ..... Naast haar Rudolf Schock als een hoogst welluidende en expressieve Rodolfo. Zelden heb ik het eind van het duet "O soave fanciulla" zó volmaakt gehoord als hier, behoudens op de oude plaat van Nellie Melba en Enrico Caruso. Natuurlijk wordt het gezongen als Puccini het schreef, en op LP trof men het zo alleen op de Toscanini-versie. Maar Licia Albanese's hoge C háált het niet bij de kristal-heldere toon van Erna Berger!"

Leo Riemens








"... de Duitse vertaling deert mij niet zo. Bij Puccini went men er vlug aan, des te meer omdat de vertaling van Ludwig Hartman even welluidend als amusant is. En het bezwaar wordt nog veel minder, wanneer men zich de all-star bezetting van deze 'La Bohème'-opname realiseert!"

Deze juichende recensie is van LEO RIEMENS (1910-1985), Nederlandse musicoloog en muziek-journalist, en stamt uit het "Onafhankelijk maandblad voor gramofoonplaten-liefhebbers LUISTER" van maart 1955, 3e jaargang, nr. 30. De recensie van de in muziektheater gespecialiseerde Riemens verscheen aan de vooravond van vele audio-revoluties gedurende de tweede helft van de 20ste en de eerste twee decennia van de 21ste eeuw. Maar zij zegt het nodige over het toenmalige muziekhistorisch en emancipatorisch niveau van de Duits/Oostenrijkse muziektheater-cultuur. Uitvoeringsaanwijzingen van componisten konden op respect rekenen en veel bij lange na niet slechte vertalingen maakten en maken, dat een breed Westeuropees publiek een gevarieerd scala aan blij- & treurspelen en alles wat daartussen zit prima kon/kan begrijpen.

En wat te zeggen van de destijds door Riemens als "all-star 'La Bohème'-bezetting" gekwalificeerde zangers? Zeventig jaar later zijn die zangers nog altijd bekend en gewaardeerd in de media. Erna Berger (1900-1990), Erika Köth (1925-1989), Rudolf Schock (1915-1986) en Hermann Prey (1929-1998) hebben bij nationaal en ook internationaal publiek hun gerenommeerde status behouden. Belangrijker nog: zij vestigen die status - dankzij media als YouTube - nu eveneens bij een jonger en veelal minder bevooroordeeld publiek. Dietrich Fischer-Dieskau (1925- 2012) handhaaft zich met gemak als referentiepunt in de wereld van het klassieke lied en weinig zangers zijn zo veelzijdig en hebben zo'n "zwarte" basstem als Gottlob Frick (1906-1994). Wilhelm Schüchter (1911-1974) staat niet bekend als charismatisch dirigent, maar geldt onder "ingewijden" wel degelijk als een verfijnd en veelzijdig  "Kapellmeister".

Krijn de Lege, 7.11.2025

04.10.21

Rudolf Schock, Erna Berger a.o. in parts from Mozart's Great Mass in C minor, K.427 (Conductor: Karl Forster)

English

"On September 21, 1946 I was lucky enough to sing a mass with Erna Berger in the Berlin church on Südstern. Until then I had not emerged as an oratorio singer. Now I had the unique opportunity to participate in the C minor mass ( the "Great one") by Mozart ... "(According to Rudolf Schock in his biography 'Oh, I have in my heart').

Mozart's 'Grosse Messe' is primarily a composition for two female voices and a choir. The parts for the two male singers are limited to 'Quoniam' from the 'Gloria' and 'Benedictus' from the final 'Sanctus'.

I have the impression that the emphasis of the sound engineering was on the two women too. Rudolf Schock in the 'Quoniam' and both gentlemen in the 'Benedictus' remain somewhat in the background. In addition, the recording copy is not very transparent. However, the audio document is historically significant. And the magnificent voice of Erna Berger comes fully to its right!

After Schock's participation in the Bayreuth Wagner Choir in 1936 (https://www.youtube.com/watch?v=uaV-j9UjsBQ) and some private  recordings on 'Decelith disc' (https://www.rudolfschock.nl) this Mozart Mass recording is the very first Rudolf Schock recording on sound carrier!

Deutsch :

"Am 21. September 1946 hatte ich das Glück, in der Berliner Kirche am Südstern eine Messe mit Erna Berger zu singen. Bis dahin war ich als Oratoriensänger noch nicht hervorgetreten. Jetzt bekam ich die einmalige Gelegenheit, mich in der C-Moll Messe (der "Grossen") von Mozart vorzustellen ..." (Laut Rudolf Schock in seiner Biographie 'Ach, ich hab in meinem Herzen').

Mozarts 'Grosse Messe' ist vor allem eine Komposition für zwei Frauenstimmen und Chor. Die Teile für die beiden männlichen Sänger beschränken sich auf 'Quoniam' aus dem 'Gloria' und 'Benedictus' aus dem finalen 'Sanctus'.

Ich bekomme den Eindruck , dass der Akzent der Tontechnik  auf die beiden Damen gelegen hat. Rudolf  Schock im 'Quoniam' und beide Herren im 'Benedictus' bleiben einigermassen im Hintergrund. Dazu kommt, dass die Aufnahme-Kopie wenig transparant ist. Historisch bedeutungsvoll ist das Tondokument aber sehr! Und die prachtvolle Stimme von Erna Berger kommt völlig zur Geltung!

Nach Schocks Teilnahme am Bayreuther Wagnerchor 1936 (https://www.youtube.com/watch?v=uaV-j9UjsBQ) und einigen privaten Aufnahmen auf 'Decelithplatte' (https://www.rudolfschock.nl) ist die Mozartmesse-Aufnahme die ALLERERSTE Rudolf Schock-Aufnahme auf Tonträger!

Nederlands:

"Op 21 september 1946 had ik het geluk om een ​​mis te zingen met Erna Berger in de Berlijnse kerk op Südstern. Tot dan toe was ik niet opgetreden als oratoriumzanger. Nu kreeg ik de unieke kans mij te presenteren in de mis in C mineur (de "Grote") van Mozart ... "(Volgens Rudolf Schock in zijn biografie 'Oh, ik heb in mijn hart').

Mozarts 'Grosse Messe' is vooral een compositie voor twee vrouwenstemmen en koor. De partijen voor de twee mannelijke zangers blijven beperkt tot 'Quoniam' uit het 'Gloria' en 'Benedictus' uit het finale 'Sanctus'. Ik heb de indruk dat daarom de nadruk van de geluidstechniek op de twee vrouwen ligt. Rudolf Schock in het 'Quoniam' en beide mannen in het 'Benedictus' blijven enigszins op de achtergrond. Bovendien is de opnamekopie niet erg transparant. Maar het audiodocument is historisch belangrijk! En de magnifieke stem van Erna Berger komt volledig tot zijn recht!

Na Schocks deelname aan het Festivalkoor van Bayreuth in 1936 (https://www.youtube.com/watch?v=uaV-j9UjsBQ) en enkele privé-opnamen op 'Decelith disc' (https://www.rudolfschock.nl) is deze 'Mozart-Mis' opname de allereerste Rudolf Schock-opname op geluidsdrager!

Krijn de Lege, 4.10.2021